Biên dịch: Giáp Văn Dương
Ngày 4/2/2009, việc Bộ Giáo Dục và Đào Tạo (BGĐT) công bố bản dự thảo 'Chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi (CPTT) đã gây ra nhiều tranh luận trái chiều. Ngày 9/3/2009, nhóm soạn thảo CPPT đã có bài trao đổi về cơ sở khoa học và pháp lý của CPTT, trong đó nói rằng CPTT của Việt Nam không hề cao hơn CPTT của các nước khác. Rất tiếc, các tác giả không hề đưa ra một hình dung tổng thể về CPTT của một nước nào đó làm đối chứng. Vì thế, bài này giới thiệu những vấn đề phát triển trẻ 40-60+ tháng tuổi của Anh (NVĐPTT), có thể coi như "chuẩn" phát triển trong tương quan so sánh với CPTT của Việt Nam, để những ai quan tâm đến CPTT có thể tham khảo.
NVĐPTT được ban hành bởi Bộ Trẻ em, Nhà trường và Gia đình Anh. Bộ này được thành lập vào 6/2007 với mục đích đưa nước Anh "thành nơi tốt nhất trên thế giới cho trẻ em và thanh thiếu niên phát triển" [1]. Ngày 13/3/2007, NVĐPTT được ban hành và có hiệu lực từ 9/2008, theo đó, các cơ sở giáo dục mầm non cho trẻ từ 0-5 tuổi phải sử dụng để đánh giá và lưu vào hồ sơ của mỗi trẻ [2]. Mục đích của hồ sơ trẻ là để phụ huynh và giáo viên lớp 1 biết được thông tin chính xác và đáng tin cậy về sự phát triển của mỗi trẻ, để từ đó có chương trình dạy phù hợp và hiệu quả với trình độ phát triển và nhu cầu của của từng trẻ riêng biệt [2].
Nhìn tổng thể, NVĐPTT được chia làm 4 chủ đề. Mỗi chủ đề được dẫn dắt bởi một nguyên lý chủ đạo. Các chủ đề và nguyên lý đó là:
Bé là duy nhất | Quan hệ thân thiện, tích cực | Mở rộng môi trường | Học tập và phát triển |
Bất cứ trẻ nào cũng là một người học giỏi ngay từ lúc sinh ra, kiên cường, đầy khả năng, tự tin, chắc chắn. | Trẻ học cách trở thành mạnh mẽ và độc lập trên cơ sở lòng yêu thương và quan hệ tốt đẹp với bố mẹ/người chăm sóc. | Môi trường đóng vai trò chủ đạo trong việc hỗ trợ trẻ học tập và phát triển. | Trẻ học tập và phát triển bằng nhiều cách với sự nhanh chậm khác nhau, tất cả các lĩnh vực học tập và phát triển đều có vai trò quan trọng như nhau và có quan hệ mật thiết không thể tách rời. |
Liên quan trực tiếp đến CPTT của Việt Nam là phần "Học tập và phát triển". Phần này lại chia làm 4 phần nhỏ: Vui chơi và khám phá, Học tập chủ động, Sáng tạo và Tư duy phê phán, Học tập và phát triển. Trong đó, phần "Học tập và phát triển" có một mục đáng lưu ý là "Các lĩnh vực học tập và phát triển" có thể dùng đề so sánh trực tiếp với bộ CPTT của Việt Nam. Để đánh giá sự phát triển của trẻ, có phần một phần riêng là "Thang đánh giá". Vì thế, hai phần này sẽ được giới thiệu ở đây để tiện tham khảo. Toàn văn hai phần này được dịch ở phần phụ lục 1 và 2.
Các lĩnh vực học tập và phát triển trẻ 40-60+ tháng tuổi:
Sự phát triển của mỗi trẻ sẽ được đánh giá qua 6 lĩnh vực học tập và phát triển [2, 3]: 1. Phát triển Cá nhân,Tình cảm và Xã hội, Giao tiếp, 2. Ngôn ngữ và Kĩ năng đọc-viết, 3. Giải quyết vấn đề, Lập luận và Toán, Kiến thức và 4. Hiểu biết về Thế giới tự nhiên, 5. Phát triển thể chất, 6. Phát triển sáng tạo. Mỗi lĩnh vực học tập và phát triển lại chia ra làm nhiều phần nhỏ, cụ thể: Lĩnh vực ' Phát triển Cá nhân, Tình cảm và Xã hội' bao gồm: Tính cách và thái độ, Tự tin và Tự trọng, Xây dựng quan hệ, Hành vi cư xử và Tự kiểm soát, Tự chăm sóc, Nhận thức về cộng đồng; Lĩnh vực 'Giao tiếp, Ngôn ngữ và Kĩ năng đọc-viết' bao gồm: Ngôn ngữ và giao tiếp, Ngôn ngữ để tư duy, Kết hợp âm và chữ cái, Kỹ năng đọc, Kỹ năng viết, Tập viết; Lĩnh vực 'Giải quyết vấn đề, Lập luận và Toán' bao gồm: Số đếm và ghi nhãn, Tính toán, Hình dạng, khoảng cách và đo đạc; Lĩnh vực 'Kiến thức và Hiểu biết về Thế giới tự nhiên' bao gồm: Khám phá và Tìm tòi, Thiết kế và thực hiện, Công nghệ thông tin và truyền thông , Thời gian, Nơi chốn, Cộng đồng; Lĩnh vực 'Phát triển thể chất' bao gồm: Di chuyển và khoảng cách, Sức khỏe và nhận thức về cơ thể, Sử dụng dụng cụ và chất liệu; Lĩnh vực 'Phát triển sáng tạo' bao gồm: Sáng tạo, Đáp ứng lại trải nghiệm, Diễn tả và Trao đổi ý tưởng, Phám phá phương tiện và vật liệu, Sáng tạo âm nhạc và múa hát, Phát triển óc tưởng tượng và trò chơi giả tưởng. Chi tiết về 6 lĩnh vực học tập và phát triển của trẻ 5 tuổi xem ở phụ lục 1.
(còn nữa)
